💡 لامپ رشته‌ای چیست؟ | همه چیز درباره لامپ‌های قدیمی + مزایا و معایب

لامپ رشته‌ای یا Incandescent Bulb یکی از اولین اختراعات بشر در زمینه روشنایی است که تا همین چند دهه اخیر، تقریباً در هر خانه‌ای یافت می‌شد. با وجود ظهور فناوری‌های نوین مانند LED و CFL، لامپ‌های رشته‌ای هنوز هم در برخی کاربردهای خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این مقاله به زبان ساده بررسی می‌کنیم که لامپ رشته‌ای چیست، چگونه کار می‌کند و چرا امروزه کمتر استفاده می‌شود.

🔧 لامپ رشته‌ای چگونه کار می‌کند؟

در لامپ رشته‌ای، یک رشته نازک از فلز تنگستن (Tungsten) داخل حباب شیشه‌ای قرار دارد. وقتی برق از رشته عبور می‌کند، آن‌قدر داغ می‌شود که شروع به درخشیدن می‌کند و نور تولید می‌کند. این فرآیند را تابش گرمایی (Thermal Radiation) می‌نامند.

رشته تنگستن در حدود ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ درجه سانتی‌گراد گرم می‌شود.

🕰 تاریخچه‌ای کوتاه

لامپ رشته‌ای نخستین بار توسط توماس ادیسون در اواخر قرن ۱۹ میلادی ساخته شد و خیلی سریع به اصلی‌ترین منبع نور در خانه‌ها و خیابان‌ها تبدیل شد. سال‌ها این نوع لامپ به‌عنوان نماد پیشرفت بشر در روشنایی شناخته می‌شد.

📊 مزایای لامپ رشته‌ای

⚠️ معایب لامپ رشته‌ای

📌 کاربردهای باقی‌مانده لامپ رشته‌ای

با اینکه لامپ‌های LED و کم‌مصرف جایگزین شده‌اند، اما هنوز در موارد زیر استفاده می‌شوند:

• آزمایشگاه‌ها و صنایع خاص
• اجاق‌های مایکروویو، یخچال‌ها و تجهیزات خاص
• دکوراسیون سنتی یا نوستالژیک
• چراغ خودروهای قدیمی

🔋 مقایسه با لامپ‌های LED

📉 چرا تولید لامپ رشته‌ای ممنوع شد؟

در بسیاری از کشورها از جمله اتحادیه اروپا، آمریکا، هند و کانادا، تولید و فروش لامپ رشته‌ای استاندارد ممنوع شده است، چون:

• باعث اتلاف انرژی می‌شود
• هزینه برق خانوار را بالا می‌برد
• آلایندگی کربنی غیرمستقیم دارد

❓ آیا هنوز هم می‌توان لامپ رشته‌ای خرید؟

بله، اما بیشتر لامپ‌های موجود در بازار:

• نسخه‌های دکوراتیو (Vintage Bulbs) هستند
• برای موارد خاص تولید می‌شوند
• ممکن است با نام “لامپ فیلامنتی” عرضه شوند، که گاهی در واقع لامپ LED با ظاهر رشته‌ای هستند

✅ جمع‌بندی

لامپ رشته‌ای، با تمام سادگی و سابقه درخشانی که دارد، امروز جای خود را به فناوری‌های نوین داده است. اما شناخت آن برای درک بهتر مسیر پیشرفت تکنولوژی و صرفه‌جویی در مصرف برق اهمیت زیادی دارد.

اگر به دنبال گزینه‌های کم‌مصرف، بادوام و به‌صرفه هستید، لامپ‌های LED انتخاب بهتری هستند.