×
کابل خودنگهدار چیست؟ بررسی ساختار، کاربرد، مزایا و تفاوت با کابل معمولی
کابل خودنگهدار چیست؟
کابل خودنگهدار نوعی کابل هوایی است که شامل چند رشته کابل آلومینیومی (برای فاز و نول) و یک کابل فولادی یا آلومینیومی تقویت شده (برای تحمل وزن) است که همگی به‌صورت فشرده و ایزوله شده در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. این کابل‌ها به صورت یکپارچه از تیر برق آویزان می‌شوند و به همین دلیل «خودنگهدار» نامیده می‌شوند.در دنیای برق و توزیع انرژی، کابل‌ها نقش حیاتی ایفا می‌کنند. یکی از مهم‌ترین و مدرن‌ترین انواع کابل‌های هوایی که امروزه در شبکه‌های توزیع برق به‌ویژه در مناطق شهری و روستایی استفاده می‌شود، کابل خودنگهدار یا ABC (Aerial Bundled Cable) است. در این مقاله به زبان ساده و کاربردی به معرفی این نوع کابل، ویژگی‌ها، مزایا، کاربردها و تفاوت آن با کابل‌های سنتی می‌پردازیم.
اجزای کابل خودنگهدار
کابل‌های خودنگهدار معمولاً از اجزای زیر تشکیل می‌شوند:
| اجزا | توضیح |
|---|---|
| هادی فاز | آلومینیومی با روکش XLPE برای عبور جریان برق |
| هادی نول | معمولاً آلومینیومی یا فولادی تقویت شده برای برگشت جریان |
| سیم نگهدارنده (Messenger) | فولادی یا آلومینیومی تقویت‌شده برای تحمل وزن کابل |
| روکش عایق | اغلب از XLPE یا HDPE برای جلوگیری از اتصال و خوردگی |
جنس کابل‌های خودنگهدار از ترکیب خاصی از فلزات رسانا و مواد عایق مقاوم ساخته می‌شود تا هم استحکام مکانیکی بالا داشته باشند و هم ایمنی الکتریکی مطلوب را فراهم کنند. در ادامه، ساختار و جنس اجزای مختلف کابل خودنگهدار را بررسی می‌کنیم:
🔧 اجزای کابل خودنگهدار و جنس هر بخش
1. هادی (رسانای اصلی)
-
📌 جنس: آلومینیوم تقویت‌شده
-
📌 نوع رایج:
-
AAC (All Aluminium Conductor – آلومینیوم خالص)
-
AAAC (آلومینیوم آلیاژی)
-
ACSR (آلومینیوم تقویت‌شده با فولاد)
-
-
✅ مزایا:
-
سبک‌تر از مس
-
قیمت پایین‌تر
-
مقاومت به خوردگی خوب
-
مناسب برای شبکه‌های هوایی
-
2. نول یا هادی نگهدارنده (Messenger Wire)
-
📌 جنس:
-
آلومینیوم سخت‌شده (Hardened Aluminium) یا
-
فولاد گالوانیزه (در کابل‌های سنگین یا بلند)
-
-
📌 وظیفه:
-
تحمل وزن کابل در حالت معلق
-
انتقال جریان برگشتی در مدار
-
-
🔒 در برخی مدل‌ها هادی نول، بدون عایق بوده و به عنوان مهار نیز استفاده می‌شود (self-supporting)
3. عایق کابل
-
📌 جنس: پلیمر مقاوم به حرارت و اشعه UV
-
XLPE (Cross-linked Polyethylene – پلی‌اتیلن مشبک‌شده)
-
یا HDPE (High Density Polyethylene – پلی‌اتیلن با چگالی بالا)
-
-
✅ ویژگی‌ها:
-
مقاوم در برابر گرما، سرما، تابش خورشید و رطوبت
-
انعطاف‌پذیر و مقاوم در برابر پارگی
-
دوام بالا در فضای باز
-
| بخش کابل | جنس اصلی |
|---|---|
| هادی فاز | آلومینیوم سخت یا آلیاژی |
| نول / نگهدارنده | آلومینیوم یا فولاد گالوانیزه |
| عایق | XLPE یا HDPE |
مثال خواندن مشخصات کابل
مثال:
کابل 3×35+16+50 خودنگهدار
تجزیه:
- 3×35 = سه رشته فاز ۳۵ میلی‌متر مربع
- +16 = یک رشته نول ۱۶ میلی‌متر مربع
- +50 = یک رشته نگهدارنده (Messenger) به قطر ۵۰ میلی‌متر مربع
کابل خودنگهدار 3×35+35+25+25
| بخش کابل | تعداد | سطح مقطع (mm²) | کاربرد |
|---|---|---|---|
| فاز | 3 | 35 | انتقال ۳ فاز برق |
| نول | 1 | 35 | برگشت جریان برق |
| روشنایی (Lighting) | 2 | 25 | برای تغذیه چراغ‌های معابر یا روشنایی جداگانه |
مزایای کابل خودنگهدار
| مزیت | توضیح |
|---|---|
| نصب سریع و آسان | بدون نیاز به کراس‌آرم و فاصله‌گذاری بین سیم‌ها |
| افزایش ایمنی | به دلیل عایق‌دار بودن سیم‌ها، خطر برق‌گرفتگی کاهش می‌یابد |
| مقاوم در برابر شرایط جوی | عایق XLPE مقاوم در برابر رطوبت، اشعه UV و خوردگی است |
| کاهش افت ولتاژ | به دلیل استفاده از مواد رسانای بهتر و فشرده بودن کابل |
| مناسب برای مناطق پرجمعیت | تماس سیم‌ها با اشیاء و درختان به حداقل می‌رسد |
کابل های خودنگهدار از نظر ولتاژ
کابل‌های خودنگهدار (Self-supporting Aerial Bundled Cables یا به اختصار ABC) از نظر سطح ولتاژ کاری به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند که در ادامه به صورت کامل، دقیق و کاربردی توضیح داده شده‌اند:
🔹 1. کابل خودنگهدار فشار ضعیف (LV ABC)
- محدوده ولتاژ کاری:
0.6/1 کیلوولت(600 تا 1000 ولت) - کاربرد اصلی:
- توزیع برق به مشترکین شهری و روستایی
- روشنایی معابر
- انشعابات خانگی
- ساختار معمول:
- ۲ تا ۴ رشته فاز (عایق‌دار)
- ۱ رشته نول (غیرعایق یا عایق‌دار)
- گاهی ۱ یا ۲ رشته روشنایی یا کنترلی
🔹 2. کابل خودنگهدار فشار متوسط (MV ABC)
- محدوده ولتاژ کاری:
6 کیلوولت تا 36 کیلوولت(اغلب 20 یا 33 کیلوولت) - کاربرد اصلی:
- توزیع برق در مناطق صنعتی یا روستایی
- برق‌رسانی به پست‌های محلی و خطوط بین پست‌ها
- جایگزین خطوط برق هوایی بدون عایق
- ساختار معمول:
- یک رشته هادی فاز عایق‌دار
- یک رشته سیم نگهدارنده فلزی یا ترکیبی
- گاهی شامل سیم ارت یا کنترل
🔹 3. کابل خودنگهدار فشار قوی (HV ABC) – بسیار نادر
- محدوده ولتاژ کاری:
بالای 36 کیلوولت - کاربرد:
- کاربردهای خاص در مناطقی که نیاز به ایمنی بالا و عبور از مناطق حساس دارند
- بسیار محدود و با طراحی خاص
- در ایران تقریباً استفاده نمی‌شود (بیشتر از کابل زمینی یا خطوط هوایی معمول استفاده می‌شود)
| نوع کابل | سطح ولتاژ | کاربردها | رایج در ایران |
|---|---|---|---|
| فشار ضعیف (LV) | 0.6/1 کیلوولت | مشترکین خانگی، معابر | ✅ بله |
| فشار متوسط (MV) | 6 تا 36 کیلوولت | صنایع، بین پست‌ها | ✅ بله |
| فشار قوی (HV) | بالای 36 کیلوولت | خاص، کمیاب | ❌ خیر |
کاربردهای کابل خودنگهدار
- شبکه‌های توزیع برق شهری و روستایی
- مناطق کوهستانی یا صعب‌العبور
- مجتمع‌های مسکونی، صنعتی و تجاری
- پروژه‌های برق‌رسانی سریع و موقت
تفاوت کابل خودنگهدار با کابل معمولی
| ویژگی | کابل خودنگهدار | کابل هوایی سنتی |
|---|---|---|
| ایمنی | بالا (دارای روکش عایق) | پایین (بدون روکش) |
| ظاهر | منظم و فشرده | پراکنده و وابسته به کراس‌آرم |
| هزینه نصب | کمتر | بیشتر (نیاز به تجهیزات جانبی) |
| نگهداری | ساده‌تر | دشوارتر |
| مقاومت در برابر باد و تماس با درخت | بالا | پایین |
نکات مهم هنگام خرید کابل خودنگهدار
- برند معتبر انتخاب کنید: مثل سیمیا، مسین، البرز الکتریک نور و …
- به سایز رشته‌ها دقت کنید: بسته به توان مصرفی و طول مسیر
- استاندارد بودن کابل: باید دارای گواهی استاندارد ملی یا بین‌المللی باشد
- استعلام قیمت روزانه: قیمت کابل خودنگهدار تابع قیمت آلومینیوم و نرخ ارز است
در ایران، چندین کارخانه معتبر و باسابقه در زمینه تولید کابل خودنگهدار فعالیت می‌کنند. این کارخانه‌ها با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته و رعایت استانداردهای ملی و بین‌المللی، سهم بزرگی از بازار داخلی و حتی صادرات را در اختیار دارند.
در ادامه لیستی از مهم‌ترین تولیدکنندگان کابل خودنگهدار در ایران آورده شده است:
🔹 سیمیا
- محل کارخانه: قم
- ویژگی‌ها: تولیدکننده قدیمی و باکیفیت انواع کابل‌های آلومینیومی و خودنگهدار
- استانداردها: دارای نشان استاندارد ملی، گواهی ISO و تاییدیه توانیر
🔹 مسین (مسین کابل البرز)
- محل کارخانه: البرز
- ویژگی‌ها: یکی از برندهای مطرح در زمینه کابل‌های برق فشار ضعیف و متوسط
- محصولات برجسته: کابل‌های خودنگهدار 3×35+16+50، 4×25+50
🔹 کابل ابهر
- محل کارخانه: زنجان (ابهر)
- ویژگی‌ها: یکی از بزرگترین تولیدکنندگان کابل در خاورمیانه
- تخصص‌ها: انواع کابل‌های قدرت، خودنگهدار و مخابراتی
🔹 کابل افشارنژاد خراسان
- محل کارخانه: مشهد
- شهرت: بیشتر در کابل‌های مسی، ولی کابل خودنگهدار نیز تولید می‌کند
- ویژگی: کیفیت بسیار بالا، مناسب برای پروژه‌های حساس
🔹 شرکت سیم و کابل مشهد
- محل کارخانه: مشهد
- ویژگی‌ها: عرضه انواع کابل‌های فشار ضعیف و کابل خودنگهدار با روکش XLPE و HDPE
🔹 کابلسازان یزد
- محل کارخانه: یزد
- ویژگی‌ها:
- تولیدکننده معتبر کابل‌های آلومینیومی و خودنگهدار
- دارای گواهی‌نامه‌های استاندارد ملی و ISO
- مورد استفاده در پروژه‌های برق‌رسانی شهری و روستایی
- مزیت: قیمت رقابتی، دسترسی راحت به بازار جنوب و مرکز ایران
🔹 سیم و کابل همدان
- محل کارخانه: همدان
- ویژگی‌ها:
- سابقه طولانی در صنعت سیم و کابل
- تولید کابل‌های خودنگهدار، زمینی و هوایی
- مناسب برای توزیع برق فشار ضعیف
- مزیت: توزیع گسترده در غرب کشور، تنوع بالا در سایز و ساختار کابل‌ها
قیمت کابل خودنگهدار
قیمت کابل‌های خودنگهدار به عوامل زیر بستگی دارد:
- نوع و سایز رشته‌ها (۳۵×۳ یا ۷۰×۴ و …)
- برند و کارخانه سازنده
- نوع روکش و جنس سیم نگهدارنده
- متراژ سفارش
برای مشاهده و استعلام قیمت به‌روز انواع کابل خودنگهدار می‌توانید به فروشگاه‌های تخصصی تجهیزات برق مانند فروشگاه پارسانور مراجعه کنید.
کابل خودنگهدار انتخابی هوشمندانه برای برق‌رسانی امن، مقرون‌به‌صرفه و بادوام است. این نوع کابل با حذف سیم‌های لخت هوایی، سطح ایمنی شبکه‌های توزیع برق را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد و گزینه‌ای بسیار مناسب برای شرایط آب‌وهوایی سخت یا مناطق مسکونی است.
سیم و کابل سیمکات
پنل و چراغ خورشیدی
سارا
پارسه شید
پارس شعاع توس
کملیون
آیسو
اسرام
JBH
اپتونیکا
پارس شهاب
تیک لایت
دمنده
خیام الکتریک
هادرون
