دست زدن به سیم فاز به تنهایی می‌تواند باعث برق‌گرفتگی شود؟

نوشته: دست زدن به سیم فاز به تنهایی می‌تواند باعث برق‌گرفتگی شود؟
دست زدن به سیم فاز به تنهایی می‌تواند باعث برق‌گرفتگی شود؟

بله، دست زدن به سیم فاز به تنهایی می‌تواند باعث برق‌گرفتگی شود، حتی اگر سیم نول را لمس نکنید. دلیلش این است که:

بدن انسان نسبت به زمین یک مسیر رسانا محسوب می‌شود.

اگر شما با زمین یا یک جسم فلزی متصل به زمین (مثل بدنه یخچال، رادیاتور، یا کف مرطوب) در تماس باشید، و هم‌زمان به سیم فاز دست بزنید، جریان برق از فاز، از طریق بدن شما به زمین عبور می‌کند، و این جریان الکتریکی از بدن می‌گذرد که منجر به برق‌گرفتگی می‌شود — گاهی خفیف، گاهی شدید یا حتی مرگبار.


چند نکته کلیدی:

  • فقط فاز = خطرناک است (اگر بدن به زمین راه بدهد).
  • فقط نول = معمولاً بی‌خطر است (اما بستگی به شرایط دارد).
  • پوشیدن دمپایی خشک یا ایستادن روی سطح عایق ممکن است خطر را کاهش دهد ولی تضمینی نیست.
  • دست زدن با دست خیس یا در محیط مرطوب (مثل حمام) بسیار خطرناک‌تر است.

اگر هم‌زمان سیم فاز و نول را با دست بگیرید، تقریباً حتماً دچار برق‌گرفتگی شدید خواهید شد، زیرا:

🔌 جریان برق مستقیماً از سیم فاز، وارد بدن شما شده و از طریق دست دیگر به سیم نول بازمی‌گردد.

این دقیقاً شبیه همان چیزی است که دستگاه‌های برقی انجام می‌دهند: یک مسیر کامل برای عبور جریان برق از فاز به نول. فقط در این حالت، بدن شما خودش سیم اتصال شده و جریان برق از میان آن عبور می‌کند.


خطرات اصلی این وضعیت:

  • برق‌گرفتگی شدید و خطرناک حتی در ولتاژ ۲۲۰ ولت شهری
  • ایست قلبی یا سوختگی داخلی در صورتی که جریان زیاد باشد (مثلاً بیش از 30 میلی‌آمپر برای چند ثانیه)
  • در صورتی که دو دست درگیر باشند (مثلاً فاز در یک دست و نول در دست دیگر)، جریان از قلب عبور می‌کند که بسیار مرگبار است.

چرا برخی انسان ها دچار برق گرفتگی نمی شوند؟

در واقع هیچ کس نیست که دچار برق گرفتگی نشود ولی دلایلی وجود داره که باعث میشه بعضی افراد ظاهراً دست زدن به سیم برق دچار برق گرفتگی نشوند.


✅ دلایلی که باعث میشه بعضی افراد برق نگیرن یا احساس نکنن:

  1. عایق بودن بدن یا محیط
    مثلاً:

    • ایستادن روی فرش خشک، دمپایی پلاستیکی، زمین چوبی

    • پوشیدن دستکش یا کف دست پینه بسته (مثل برخی کارگران)

  2. خشکی پوست
    پوست خشک‌تر، مقاومت الکتریکی بیشتری داره و جریان کمتری ازش عبور می‌کنه.

  3. ولتاژ یا جریان خیلی کم
    مثلاً در برخی دستگاه‌ها، ولتاژ DC پایین یا جریان بسیار محدود هست (مثل باتری 9 ولت)، و اصلاً خطرناک نیست.

  4. عدم وجود اختلاف پتانسیل مؤثر
    اگر شخص فقط به فاز دست بزنه و بدنش به زمین یا نول متصل نباشه، ممکنه جریانی از بدن عبور نکنه.

  5. عادت یا تحمل بالا به شوک‌های خفیف
    بعضی افراد به شوک‌های ضعیف عادت دارن یا حساسیت کمتری احساس می‌کنن، ولی این به معنی «برق نگرفتن» نیست.


⚠️ نکته مهم:

این شرایط به این معنا نیست که اون فرد در همه حالت‌ها ایمنه. اگه همین فرد در محیط مرطوب یا روی زمین سیمانی بدون کفش باشه و به فاز دست بزنه، ممکنه برق گرفتگی شدید رخ بده.

نتیجه:

تماس هم‌زمان با فاز و نول یکی از خطرناک‌ترین حالت‌های ممکن است
❌ هرگز چنین چیزی را امتحان نکنید، حتی برای تست.