کابل خودنگهدار چیست؟ بررسی ساختار، کاربرد، مزایا و تفاوت با کابل معمولی

کابل خودنگهدار چیست؟

کابل خودنگهدار نوعی کابل هوایی است که شامل چند رشته کابل آلومینیومی (برای فاز و نول) و یک کابل فولادی یا آلومینیومی تقویت شده (برای تحمل وزن) است که همگی به‌صورت فشرده و ایزوله شده در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. این کابل‌ها به صورت یکپارچه از تیر برق آویزان می‌شوند و به همین دلیل «خودنگهدار» نامیده می‌شوند.در دنیای برق و توزیع انرژی، کابل‌ها نقش حیاتی ایفا می‌کنند. یکی از مهم‌ترین و مدرن‌ترین انواع کابل‌های هوایی که امروزه در شبکه‌های توزیع برق به‌ویژه در مناطق شهری و روستایی استفاده می‌شود، کابل خودنگهدار یا ABC (Aerial Bundled Cable) است. در این مقاله به زبان ساده و کاربردی به معرفی این نوع کابل، ویژگی‌ها، مزایا، کاربردها و تفاوت آن با کابل‌های سنتی می‌پردازیم.

اجزای کابل خودنگهدار

کابل‌های خودنگهدار معمولاً از اجزای زیر تشکیل می‌شوند:

اجزا	توضیح
هادی فاز	آلومینیومی با روکش XLPE برای عبور جریان برق
هادی نول	معمولاً آلومینیومی یا فولادی تقویت شده برای برگشت جریان
سیم نگهدارنده (Messenger)	فولادی یا آلومینیومی تقویت‌شده برای تحمل وزن کابل
روکش عایق	اغلب از XLPE یا HDPE برای جلوگیری از اتصال و خوردگی

جنس کابل‌های خودنگهدار از ترکیب خاصی از فلزات رسانا و مواد عایق مقاوم ساخته می‌شود تا هم استحکام مکانیکی بالا داشته باشند و هم ایمنی الکتریکی مطلوب را فراهم کنند. در ادامه، ساختار و جنس اجزای مختلف کابل خودنگهدار را بررسی می‌کنیم:

🔧 اجزای کابل خودنگهدار و جنس هر بخش

1. هادی (رسانای اصلی)

📌 جنس: آلومینیوم تقویت‌شده
📌 نوع رایج:
- AAC (All Aluminium Conductor – آلومینیوم خالص)
- AAAC (آلومینیوم آلیاژی)
- ACSR (آلومینیوم تقویت‌شده با فولاد)
✅ مزایا:
- سبک‌تر از مس
- قیمت پایین‌تر
- مقاومت به خوردگی خوب
- مناسب برای شبکه‌های هوایی

2. نول یا هادی نگهدارنده (Messenger Wire)

📌 جنس:
- آلومینیوم سخت‌شده (Hardened Aluminium) یا
- فولاد گالوانیزه (در کابل‌های سنگین یا بلند)
📌 وظیفه:
- تحمل وزن کابل در حالت معلق
- انتقال جریان برگشتی در مدار
🔒 در برخی مدل‌ها هادی نول، بدون عایق بوده و به عنوان مهار نیز استفاده می‌شود (self-supporting)

3. عایق کابل

📌 جنس: پلیمر مقاوم به حرارت و اشعه UV
- XLPE (Cross-linked Polyethylene – پلی‌اتیلن مشبک‌شده)
- یا HDPE (High Density Polyethylene – پلی‌اتیلن با چگالی بالا)
✅ ویژگی‌ها:
- مقاوم در برابر گرما، سرما، تابش خورشید و رطوبت
- انعطاف‌پذیر و مقاوم در برابر پارگی
- دوام بالا در فضای باز

بخش کابل	جنس اصلی
هادی فاز	آلومینیوم سخت یا آلیاژی
نول / نگهدارنده	آلومینیوم یا فولاد گالوانیزه
عایق	XLPE یا HDPE

مثال خواندن مشخصات کابل

مثال:
کابل 3×35+16+50 خودنگهدار

تجزیه:

3×35 = سه رشته فاز ۳۵ میلی‌متر مربع
+16 = یک رشته نول ۱۶ میلی‌متر مربع
+50 = یک رشته نگهدارنده (Messenger) به قطر ۵۰ میلی‌متر مربع

کابل خودنگهدار 3×35+35+25+25

بخش کابل	تعداد	سطح مقطع (mm²)	کاربرد
فاز	3	35	انتقال ۳ فاز برق
نول	1	35	برگشت جریان برق
روشنایی (Lighting)	2	25	برای تغذیه چراغ‌های معابر یا روشنایی جداگانه

مزایای کابل خودنگهدار

مزیت‌	توضیح
نصب سریع و آسان	بدون نیاز به کراس‌آرم و فاصله‌گذاری بین سیم‌ها
افزایش ایمنی	به دلیل عایق‌دار بودن سیم‌ها، خطر برق‌گرفتگی کاهش می‌یابد
مقاوم در برابر شرایط جوی	عایق XLPE مقاوم در برابر رطوبت، اشعه UV و خوردگی است
کاهش افت ولتاژ	به دلیل استفاده از مواد رسانای بهتر و فشرده بودن کابل
مناسب برای مناطق پرجمعیت	تماس سیم‌ها با اشیاء و درختان به حداقل می‌رسد

کابل های خودنگهدار از نظر ولتاژ

کابل‌های خودنگهدار (Self-supporting Aerial Bundled Cables یا به اختصار ABC) از نظر سطح ولتاژ کاری به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند که در ادامه به صورت کامل، دقیق و کاربردی توضیح داده شده‌اند:

🔹 1. کابل خودنگهدار فشار ضعیف (LV ABC)

محدوده ولتاژ کاری:
0.6/1 کیلوولت (600 تا 1000 ولت)
کاربرد اصلی:
- توزیع برق به مشترکین شهری و روستایی
- روشنایی معابر
- انشعابات خانگی
ساختار معمول:
- ۲ تا ۴ رشته فاز (عایق‌دار)
- ۱ رشته نول (غیرعایق یا عایق‌دار)
- گاهی ۱ یا ۲ رشته روشنایی یا کنترلی

🔹 2. کابل خودنگهدار فشار متوسط (MV ABC)

محدوده ولتاژ کاری:
6 کیلوولت تا 36 کیلوولت (اغلب 20 یا 33 کیلوولت)
کاربرد اصلی:
- توزیع برق در مناطق صنعتی یا روستایی
- برق‌رسانی به پست‌های محلی و خطوط بین پست‌ها
- جایگزین خطوط برق هوایی بدون عایق
ساختار معمول:
- یک رشته هادی فاز عایق‌دار
- یک رشته سیم نگهدارنده فلزی یا ترکیبی
- گاهی شامل سیم ارت یا کنترل

🔹 3. کابل خودنگهدار فشار قوی (HV ABC) – بسیار نادر

محدوده ولتاژ کاری:
بالای 36 کیلوولت
کاربرد:
- کاربردهای خاص در مناطقی که نیاز به ایمنی بالا و عبور از مناطق حساس دارند
- بسیار محدود و با طراحی خاص
در ایران تقریباً استفاده نمی‌شود (بیشتر از کابل زمینی یا خطوط هوایی معمول استفاده می‌شود)

نوع کابل	سطح ولتاژ	کاربردها	رایج در ایران
فشار ضعیف (LV)	0.6/1 کیلوولت	مشترکین خانگی، معابر	✅ بله
فشار متوسط (MV)	6 تا 36 کیلوولت	صنایع، بین پست‌ها	✅ بله
فشار قوی (HV)	بالای 36 کیلوولت	خاص، کمیاب	❌ خیر

کاربردهای کابل خودنگهدار

شبکه‌های توزیع برق شهری و روستایی
مناطق کوهستانی یا صعب‌العبور
مجتمع‌های مسکونی، صنعتی و تجاری
پروژه‌های برق‌رسانی سریع و موقت

تفاوت کابل خودنگهدار با کابل معمولی

ویژگی	کابل خودنگهدار	کابل هوایی سنتی
ایمنی	بالا (دارای روکش عایق)	پایین (بدون روکش)
ظاهر	منظم و فشرده	پراکنده و وابسته به کراس‌آرم
هزینه نصب	کمتر	بیشتر (نیاز به تجهیزات جانبی)
نگهداری	ساده‌تر	دشوارتر
مقاومت در برابر باد و تماس با درخت	بالا	پایین

نکات مهم هنگام خرید کابل خودنگهدار

برند معتبر انتخاب کنید: مثل سیمیا، مسین، البرز الکتریک نور و …
به سایز رشته‌ها دقت کنید: بسته به توان مصرفی و طول مسیر
استاندارد بودن کابل: باید دارای گواهی استاندارد ملی یا بین‌المللی باشد
استعلام قیمت روزانه: قیمت کابل خودنگهدار تابع قیمت آلومینیوم و نرخ ارز است

در ایران، چندین کارخانه معتبر و باسابقه در زمینه تولید کابل خودنگهدار فعالیت می‌کنند. این کارخانه‌ها با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته و رعایت استانداردهای ملی و بین‌المللی، سهم بزرگی از بازار داخلی و حتی صادرات را در اختیار دارند.

در ادامه لیستی از مهم‌ترین تولیدکنندگان کابل خودنگهدار در ایران آورده شده است:

🔹 سیمیا

محل کارخانه: قم
ویژگی‌ها: تولیدکننده قدیمی و باکیفیت انواع کابل‌های آلومینیومی و خودنگهدار
استانداردها: دارای نشان استاندارد ملی، گواهی ISO و تاییدیه توانیر

-4%

کابل خودنگهدار چیست؟ بررسی ساختار، کاربرد، مزایا و تفاوت با کابل معمولی

Add to compare

مشاهده سریع

افزودن به علاقه مندی ها

🔹 مسین (مسین کابل البرز)

محل کارخانه: البرز
ویژگی‌ها: یکی از برندهای مطرح در زمینه کابل‌های برق فشار ضعیف و متوسط
محصولات برجسته: کابل‌های خودنگهدار 3×35+16+50، 4×25+50

🔹 کابل ابهر

محل کارخانه: زنجان (ابهر)
ویژگی‌ها: یکی از بزرگترین تولیدکنندگان کابل در خاورمیانه
تخصص‌ها: انواع کابل‌های قدرت، خودنگهدار و مخابراتی

🔹 کابل افشارنژاد خراسان

محل کارخانه: مشهد
شهرت: بیشتر در کابل‌های مسی، ولی کابل خودنگهدار نیز تولید می‌کند
ویژگی: کیفیت بسیار بالا، مناسب برای پروژه‌های حساس

🔹 شرکت سیم و کابل مشهد

محل کارخانه: مشهد
ویژگی‌ها: عرضه انواع کابل‌های فشار ضعیف و کابل خودنگهدار با روکش XLPE و HDPE

🔹 کابلسازان یزد

محل کارخانه: یزد
ویژگی‌ها:
- تولیدکننده معتبر کابل‌های آلومینیومی و خودنگهدار
- دارای گواهی‌نامه‌های استاندارد ملی و ISO
- مورد استفاده در پروژه‌های برق‌رسانی شهری و روستایی
مزیت: قیمت رقابتی، دسترسی راحت به بازار جنوب و مرکز ایران

🔹 سیم و کابل همدان

محل کارخانه: همدان
ویژگی‌ها:
- سابقه طولانی در صنعت سیم و کابل
- تولید کابل‌های خودنگهدار، زمینی و هوایی
- مناسب برای توزیع برق فشار ضعیف
مزیت: توزیع گسترده در غرب کشور، تنوع بالا در سایز و ساختار کابل‌ها

قیمت کابل خودنگهدار

قیمت کابل‌های خودنگهدار به عوامل زیر بستگی دارد:

نوع و سایز رشته‌ها (۳۵×۳ یا ۷۰×۴ و …)
برند و کارخانه سازنده
نوع روکش و جنس سیم نگهدارنده
متراژ سفارش

برای مشاهده و استعلام قیمت به‌روز انواع کابل خودنگهدار می‌توانید به فروشگاه‌های تخصصی تجهیزات برق مانند فروشگاه پارسانور مراجعه کنید.

کابل خودنگهدار انتخابی هوشمندانه برای برق‌رسانی امن، مقرون‌به‌صرفه و بادوام است. این نوع کابل با حذف سیم‌های لخت هوایی، سطح ایمنی شبکه‌های توزیع برق را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد و گزینه‌ای بسیار مناسب برای شرایط آب‌وهوایی سخت یا مناطق مسکونی است.